Quy trình công nghệ xử lý rác thải từ các nguồn công nghệ cao
Hiện nay nguồn nước mặt và nước ngầm đang bị ô nhiễm bởi các nguồn thải, trong đó nước thải từ các bãi chôn lấp rác thải sinh hoạt cũng góp phần làm ô nhiễm đáng kể nếu không được thu gom và xử lý triệt để. Với công nghệ xử lý rác thải nguy hại, sinh hoạt ở nước ta hiện nay chủ yếu là chôn lấp, cùng với đặc trưng khí hậu nóng ẩm mưa nhiều nên lượng nước thải từ các bãi chôn lấp này tương đối lớn và đang cần sự đầu tư hệ thống xử lý nước rỉ rác hợp lý và kịp thời.
Các nguồn thải bao gồm:
- Nước thải từ các bể chôn lấp là do sự phân hủy kị khí các hợp chất, nước rỉ ra từ quá trình đó, đồng thời là do sự tích tụ của mạch nước ngầm, nước mưa chảy tràn, tất các nguồn này cần phải được thu gom để xử lý.
- Tính chất nước thải chủ yếu là các chất hữu cơ tan hoàn toàn, huyền phù, nhũ tương hay tồn tại dưới dạng keo được thể hiện qua chỉ tiêu COD. Có khá nhiều chất khó hoặc không có khả năng phân giải sinh học.
- Trong nước thải tồn tại các muối tan hay phức chất. Có thể xác định được tổng lượng của chúng thông qua kết quả đo độ dẫn. Nước rỉ rác có hàm lượng Amoni rất cao, nguyên nhân là do sự phân hủy các chất và hợp chất trong rác thải, đặc biệt là phân giải chất đạm làm cho nước thải ra chứa lượng lớn Amoni.
- Các chất khí hòa tan có mùi khai là Amoniac (NH3), các amin bậc thấp có mùi tanh, Hydrosunfua làm cho nước thải có mùi hôi thối. Ngoài ra còn có một số chất khí hòa tan như CO2, CH4, ..Tất cả các sản phẩm này là sự phân giải dở dang, hoặc tận cùng của các chất thải.
Tóm lại, nồng độ các chất ô nhiễm trong rác thải sinh hoạt từ các bãi chôn lấp là rất cao, đặc biệt là hàm lượng các chất hữu cơ và muối Amoni. Nếu thu gom về một hồ thì nồng độ các chất sẽ thay đổi rất nhiều tùy thuộc vào độ nông, sâu khác nhau và thời gian lưu trong hồ. Lớp nước trên bề mặt được tiếp xúc với không khí và ánh sáng nên diễn ra một số phản ứng, tạo điều kiện hoạt động cho vi sinh vật hiếu khí và tự dưỡng. Vì vậy, nồng độ các chất hòa tan của lớp nước trên luôn thấp hơn so với tổng thể, nếu thời gian lưu càng lâu thì lớp nước càng dày. Muốn xử lý phải có các phương pháp về hóa học, sinh học để làm giảm hàm lượng các chất hữu cơ và Amoni đến giá trị cần thiết theo quy chuẩn xả thải.
Đặc điểm dễ nhận biết về nước thải rỉ rác là:
- Mùi hôi thối rất nặng, màu rất đen
- Khi đem phân tích các chỉ tiêu như COD hay Amoni thì cho kết quả rất lớn, COD có thể lên đến 20000 mg/l; thấp nhất khoảng 600 mg/l, hàm lượng Amoni có thể đến 1500 mg/l, thấp nhất khoảng 200 mg/l (theo PGS.TS Trịnh Lê Hùng, 2007).
- Nhìn chung các nguyên tố độc hại có hàm lượng thấp, nhưng có một số trường hợp rác thải nguy hại lẫn vào rác thải sinh hoạt mà ta không kiểm soát được.
Xử lý nước thải rỉ rác ta phải kết hợp nhiều công trình xử lý rác thải nhưng đảm bảo làm sao hạn chế đến mức tối thiểu việc sử dụng hóa chất gây ô nhiễm thứ cấp. Vì vậy người thiết kế cần có những tính toán, so sánh chi tiết các công trình, các hiệu suất đạt được và chi phí đầu tư để có được quy trình xử lý nước rỉ rác tiên tiến, hiệu quả và tiết kiệm.
