Phát hiện và điều trị ung thư đại trực tràng
TS. Vũ Trường Khanh, Phó trưởng khoa tiêu hóa, BV Bạch Mai cho biết, ung thư đại trực tràng là một trong những ung thư đường tiêu hóa có tiên lượng tốt, tuy nhiên, nếu được phát hiện muộn thì cũng giống như tất cả các loại ung thư khác, khả năng điều trị ít hiệu quả. Vì vậy, cần phát hiện khi ung thư còn ở giai đoạn sớm hoặc các tổn thương tiền ung thư. Nếu phát hiện ung thư đại trực tràng ở giai đoạn sớm có nghĩa là khi tế bào ung thư chỉ nằm tại lớp niêm mạc, thì có thể áp dụng phương pháp nội soi cắt tách dưới niêm mạc lấy bỏ toàn bộ vùng ung thư tại lớp niêm mạc mà vẫn giữ nguyên được đại trực tràng (Phương pháp này làm tương tự như đối với ung thư dạ dày sớm: xem trong bài cắt tách dưới niêm mạc qua nội soi điều trị ung thư dạ dày sớm và tiền ung thư).
Sau khi cắt tách niêm mạc bệnh nhân khỏi hoàn toàn mà không phải chịu phẫu thuật cắt bỏ đoạn đại tràng, đồng thời bệnh nhân không phải dùng tia xạ hoặc hoặc hóa chất để điều trị. Ung thư đại tràng trực tràng có thể gặp ở bất cứ vị trí nào của đại tràng: trực tràng, đại tràng sigma, đại tràng xuống, đại tràng ngang, đại tràng lên và manh tràng. Đại tràng sigma và trực tràng tương ứng với vùng hạ vị hay vùng trên xương mu và dưới rốn. Đại tràng xuống tương ứng với bên trái của ổ bụng.
Đại tràng ngang tương ứng với vùng dưới mũi ức và trên rốn hay vùng thượng vị. Đại tràng lên tương ứng với vùng bên phải của ổ bụng. Manh tràng tương ứng với hố chậu phải hay ngang với bên phải của rốn. Khoảng 42% ung thư đại tràng nằm tại vị trí đại tràng phải, bao gồm: manh tràng, đại tràng lên, đại tràng ngang, gần 60% ung thư năm tại đại tràng trái bao gồm: đại tràng xuống, đại tràng sigma và trực tràng. Các dấu hiệu điển hình của ung thư đại trực tràng Tiến sĩ Khanh cho hay, ung thư đại tràng điển hình biểu hiện bằng đi ngoài ra máu, phân lỏng lẫn máu như máu cá nhưng cũng có khi đi ngoài nhiều máu, đau bụng. Có nhiều dấu hiệu nhầm lẫn giữa các loại bệnh ung thư. Các bạn cũng nên cảnh giác với ung thư gan. Đây cũng là một căn bệnh nguy hiểm
Tùy theo vị trí của ung thư mà có vùng đau tương ứng khác nhau. Bệnh nhân có thể đi lỏng ngày một hoặc nhiều lần, cũng có thể táo bón: 2 hoặc 3 ngày đi ngoài một lần phân cứng hoặc phải rặn nhiều khi đại tiện, khuôn phân có thể nhỏ hơn bình thường. Gầy sút là biểu hiện muộn, có thể chán ăn, buồn nôn. Đối với ngời lớn tuổi (trên 50 tuổi) khi có đại tiện phân máu thì trước khi chẩn đoán bị bênh trĩ bao giờ cũng phải loại trừ người đó có ung thư đại trực tràng hay không. Cho tới nay cũng giống như nhiều loại ung thư khác người ta cũng chưa biết được nguyên nhân gây ung thư đại trực tràng. Trên 75-95% ung thư đại trực tràng xuất hiện ở những người mà không có liên quan tới yếu tố về gen. Phần lớn ung thư đại trực tràng xuất hiện từ các polyp ung thư hóa.
Polyp tuyến là loại hay ung thư hóa khi mà kích thước trên 1 cm. Những người mà có bố mẹ và anh em ruột bị ung thư đại trực tràng thì khả năng người đó bị ung thư đại trực tràng cao gấp 2-3 lần so với người không có tiền sử gia đình bị ung thư đại trực tràng. Theo TS. Khanh, các yếu tố nguy cơ gây ung thư đại trực tràng thường gặp nhiều hơn ở nam giới, người lớn tuổi. Ung thư đại tràng tăng dần theo tuổi. Tại Hoa Kỳ chỉ khoảng 0,1 % ung thư đại trực tràng được chẩn đoán ở tuổi 20; 1,1% ở tuổi 20-34; 4% ở tuổi 35-44; 13,4% ở tuổi 45-54; 20,4% ở tuổi 55-64; 24% ở tuổi 65-74, 25% ở tuổi 75-84 và 25% ở tuổi 85. Như vậy, 94,9% ung thư đại trực tràng đươc chẩn đoán ở tuổi trên 45. Độ tuổi trên 45 đối với nam giới còn rất dễ mắc phải ung thư phổi. Đây là một căn bệnh ung thư nguy hiểm cần điều trị sớm.
Các chuyên gia khuyến cáo, chế độ ăn nhiều chất béo, ăn nhiều thịt đỏ, uống nhiều rượu, béo phì, hút thuốc lá, ít vận động thể lực cũng là các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng ung thư đại trực tràng. Khoảng 10% số trường hợp ung thư đại trực tràng liên quan tới ít vận động. Nguy cơ ung thư đại trực tràng tăng lên khi một ngày uống trên 2 đơn vị cồn với nam và 1 đơn vị cồn với nữ (theo tiêu chuẩn 1 đơn vị cồn của Hoa Kỳ tương đương 14 g ethanol, bằng khoảng 300 ml bia 5 độ và khoảng 120 ml rượu vang 12 độ). Ăn nhiều rau quả tươi và nhiều chất xơ làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng.
